Η Υπόθεση Κατά της Συμπερίληψης
Gail Simon
The Pink Practice
Ένα κείμενο το οποίο παρουσιάστηκε στο
Social Exclusion Conference Yorkshire Association for Psychoanalytic Psychotherapy (YAPP)
West Yorkshire Playhouse 1999
Στην προσπάθεια μας να ενισχύσουμε τις καταφατικές και συμπεριληπτικές προσεγγίσεις προσεγγίσεις για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, στην συστημική ψυχοθεραπεία, μεταφράσαμε και δημοσιεύουμε δυο άρθρα της Gail Simon, η οποία είναι μια συστημική ψυχοθεραπεύτρια, εκπαιδεύτρια, επόπτρια και ακτιβίστρια που αναπτύσσει και διδάσκει την Επιβεβαιωτική Ψυχολογία και Θεραπεία. Τα άρθρα αποτελούν εισηγήσεις σε συνέδρια που έγιναν την δεκαετία του 1990, διατηρούν ωστόσο στο ακέραιο τη σημασία τους και όσα υποστηρίζονται σε αυτά αποτελούν ακόμα ζητούμενο. Ευχαριστούμε τα μέλη της ομάδας μας Aigli Pappa και Dami Arfani που έκαναν την μετάφραση και την Elena Skarpidou που έκανε την επιμέλεια.
Η υπόθεση κατά της συμπερίληψης
Βρίσκομαι εδώ ύστερα από μια πρόσκληση που δέχτηκα από το The Pink Practice για να μιλήσω για τον κοινωνικό αποκλεισμό που βιώνουν οι λεσβίες και οι ομοφυλόφιλοι άνδρες.
Θα πω λίγα πράγματα για το The Pink Practice και θα συνεχίσω με μια εισαγωγή του θέματος για το οποίο θα μιλήσω σήμερα.
Το The Pink Practice είναι μια υπηρεσία συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας για λεσβίες, ομοφυλόφιλους άντρες, τα φιλικά τους πρόσωπα και τις οικογένειες τους.
Λειτουργεί εδώ και περισσότερο από δέκα χρόνια και ξεκίνησε ως μια προσπάθεια να ακουστεί το αίτημα των λεσβιών και των ομοφυλόφιλων ανδρών να βρουν ένα άτομο που να προσφέρει συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία και να είναι ανοιχτά λεσβία ή γκέι.
Τα άτομα που ζητάνε λεσβία ή γκέι επαγγελματία ψυχοθεραπεύτρια/-τή αντιμετωπίζονται συχνά με χλευασμό, εχθρικότητα, μη υποστηρικτικές συμπεριφορές και αρνητικές ερμηνείες.
Ο κόσμος φαντάζεται πως το The Pink Practice εξυπηρετεί άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες αναφορικά με την αποδοχή της σεξουαλικότητας τους.
Αυτό πολύ σπάνια είναι η πραγματικότητα.
Το Pink Practice είναι μια υπηρεσία γενικής συμβουλευτικής και θεραπείας. Η διαφορά που έχει με άλλες υπηρεσίες είναι ότι, εκτός από τα άτομα που απευθύνονται σε αυτό για θεραπεία, όλοι/-ες/-οι οι επαγγελματίες αυτοπροσδιορίζονται ως λεσβίες ή γκέι.
Αυτό δεν φαίνεται να παρεμβαίνει με κάποιο τρόπο στη θεραπευτική σχέση και είναι κρίμα που τόσοι/ες επαγγελματίες πιστεύουν ακόμα στον μύθο πως αυτή η συγκεκριμένη πληροφορία για τον θεραπευτή/τρια «μολύνει» την θεραπευτική σχέση.
*************************
Όταν επιλέχθηκα να συμμετάσχω σε αυτό το συνέδριο, αποτύπωσα πολύ ξεκάθαρα στην περίληψη μου πως δεν ήμουν διατεθειμένη να μιλήσω μόνο για τον κοινωνικό αποκλεισμό που βιώνουν οι λεσβίες και οι ομοφυλόφιλοι άντρες.
Η εστίαση αυτής της παρουσίασης έχει τίτλο «Η Υπόθεση Κατά της Συμπερίληψης».
Ενδιαφέρομαι να μιλήσω για τον αποκλεισμό ο οποίος επηρεάζει ανθρώπους από μια ποικιλία διαφορετικών ομάδων.
Και μιλάω ως, μεταξύ άλλων, γυναίκα, ως λεσβία, ως Εβραία και ως συστημική θεραπεύτρια εγγεγραμμένη στο UKCP.
***********************************
Διαβάστε επίσης “Τι επιβεβαιώνουμε στη ΛΟΑΤ(Λεσβίες, Ομοφυλόφιλα, Αμφιφυλόφιλα και Τρανς άτομα) Επιβεβαιωτική Ψυχολογία και Θεραπεία;”
Φαντάζομαι πως η περιγραφή του εαυτού μου ως λεσβία, ως Εβραία και ως γυναίκα ίσως και να καλωσοριστεί με αποδοχή.
Το να συστήνομαι ως συστημική θεραπεύτρια, ή μάλλον ως συστημική θεραπεύτρια εγγεγραμμένη στο UKCP εν μέσω ενός συνέδριου οργανωμένου από το YAPP, ίσως είναι το πιο αδύναμο σημείο μου εάν επιθυμώ η συγκεκριμένη ομάδα να με καλωσορίσει με αποδοχή και να πάρει στα σοβαρά το περιεχόμενο των σκέψεων μου.
Μια μέρα που θα τη χαρακτήριζε λιγότερη αισιοδοξία, ίσως να ένιωθα πως θα μπορούσα να σταματήσω εδώ την ομιλία μου, μιας και σε αυτή τη δημόσια συζήτηση οι λέξεις μιας συστημικής θεραπεύτριας έχουν πολύ λιγότερη βαρύτητα από αυτές μιας ψυχαναλυτικής θεραπεύτριας.
Για όλους εσάς που έχετε μια μεγαλύτερη κλίση προς το BCP, τότε η συσχέτιση μου με το UKCP ή το BAC, μπορεί να μειώνει την αξιοπιστία των ιδεών μου. Αυτό είναι μια μορφή αποκλεισμού;
Φυσικά και όχι, διότι μπορούμε να θεωρητικοποιήσουμε τι είναι αντικειμενικά ορθό και τι υποκειμενικά μη ορθό και επομένως αποκλείσιμο.
Αυτό με οδηγεί σε μερικά σημαντικά ερωτήματα που αξίζει να έχουμε υπόψη μας όταν προσπαθούμε να προωθήσουμε την συμπερίληψη:
-Ποιος/-α/-ο αποφασίζει τι και ποιον/-α/-ο να συμπεριλάβει και τι και ποιον/-α/-ο να εξαιρέσει;
-Ποιος/-α/-ο είναι πιθανό να επωφεληθεί από την πρακτική της ενσωμάτωσης; Και πώς;
-Ποιος/-α/-ο είναι πιθανό να παραμείνει αποκλεισμένος/-η/-ο και τι μας λέει αυτό για αυτούς/-ές/-ά με δύναμη να καθορίζουν τις πολιτικές και τις πρακτικές της συμπερίληψης;
***********************************
Ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι μια απαράδεκτη πραγματικότητα -όταν επιβάλλεται από άτομα που έχουν τη δύναμη να αποκλείσουν.
Ο αυτό-αποκλεισμός μπορεί να είναι μια θετική επιλογή.
Επιπλέον μια πρόσκληση για ένταξη από μια υπερισχύουσα ομάδα είναι συχνά μια επικίνδυνη, υπό όρους, υποκριτική πρόσκληση η οποία μπορεί να γίνεται για αμφίβολους λόγους και να οδηγήσει στην εξάλειψη λιγότερο κυρίαρχων.
Υπάρχει κάτι σκοτεινό για εμένα στην έννοια της συμπερίληψης.
Υπήρξαν πολλές προσπάθειες από τους φιλελεύθερους θεσμούς να απενεργοποιήσουν την απειλή της διαφοράς προσκαλώντας, ενσωματώνοντας τον “άλλον” στον κυρίαρχο λόγο, στην κυρίαρχη γλώσσα και κουλτούρα των επαγγελματικών και ευρύτερα των δεξιών δομών εξουσίας.
Αυτή η πρόσκληση μπορεί να υπάρξει μόνο υπό όρους:
– αρκεί να μην αμφισβητείτε υπερβολικά τις κυρίαρχες θεωρίες και πρακτικές.
– αρκεί να είστε σχετικά φιλικοί/-ές/-ά και όχι πολύ απειλητικοί/-ές/-ά για την κυρίαρχη ετεροφυλόφιλη/λευκή κουλτούρα
Όσα άτομα επιλέγουν να μην προσαρμοστούν σε μια συγκεκριμένη ψυχοθεραπευτική αφήγηση για το τι θεωρείται υγιής συμπεριφορά, αυτοί/-ές οι θεραπευτές/τριες που αμφισβητούν την κυρίαρχη κουλτούρα των εργοδοτικών αρχών και τον καλοπροαίρετο φιλελευθερισμό των συναδέλφων/-ισσών τους, είναι πιθανόν να αναβιώσουν τις παλιές ιστορίες παθολογίας και να αποκλειστούν!
*************************
Ποια είναι η θέση σας σχετικά με το πως επιτυγχάνονται οι αλλαγές στα ιδρύματα;
Είναι σημαντικό να έχουμε θέση.
Οι θεωρίες μιας ομοιογενούς κοινωνίας (melting pot) και του πλούτου της ποικιλομορφίας είναι επιφανειακές ιστορίες που δεν αγγίζουν τις βαθιά ενσωματωμένες θεσμικές προκαταλήψεις που οδήγησαν στη δημιουργία των πρακτικών αποκλεισμού.
Πως αντιμετωπίζει το εκπαιδευτικό σας ίδρυμα την «ομοφυλοφιλία»- για παράδειγμα;
Πώς κατέληξαν (και τώρα εσείς) σε αυτές τις ιδέες;
Πώς νομίζουν ότι «γνωρίζουν»;
Πως και άλλαξαν οι αντιλήψεις τους [αναφορικά με τις λεσβίες και τους γκέι άντρες]; (Έχουν πραγματικά αλλάξει οι αντιλήψεις τους; )
Ποια είναι η θέση σας σχετικά με το πως επιτυγχάνονται οι αλλαγές στους φορείς/θεσμικές δομές;
Αυτή είναι μια σημαντική ερώτηση γιατί αλλαγές συμβαίνουν και πρέπει να μπορούμε να έχουμε θέση όσον αφορά αυτές τις αλλαγές και να μεταφράζουμε κάθε πρόσκληση που λαμβάνουμε μέσα από το εκάστοτε πλαίσιο.
Για χρόνια οι λεσβίες και οι γκέι έχουν αποκλειστεί από τόσες πολλές εκπαιδεύσεις ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής. Τώρα όλο και περισσότεροι φορείς/δομές ανοίγουν ειδικά τις πόρτες τους για εμάς. Γιατί;
Έχουν υποκύψει στην επικράτηση ορισμένων φιλελεύθερων ιδεών;
Έχει αλλάξει η θεωρία τους για την «ομοφυλοφιλία»;
Μπορεί κανείς πραγματικά να απομονώσει ένα κομμάτι της θεωρίας και να πει: «Λοιπόν, ναι, από την πολιτιστική επανάσταση, μπορούμε τώρα να παραδεχτούμε ότι κάναμε λάθος σε αυτό το κομμάτι. Το αντικαταστήσαμε με ένα πιο ηθικά ευαίσθητο κομμάτι θεωρίας»;
Μπορούμε πραγματικά να περιμένουμε να αφαιρέσουμε χειρουργικά ένα στοιχείο από μια θεωρία και να το αντικαταστήσουμε με κάτι λιγότερο αμφιλεγόμενο;
Οι πρακτικές πολλών τέτοιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έχουν αγγίξει τα όρια του φασισμού όσον αφορά τους/τις “ομοφυλόφιλους/-ες” εκπαιδευόμενους/-ες (συχνά μόνο υποψήφιους/-ες).
Τι σημαίνει για τις λεσβίες και τους γκέι άντρες να εισέρχονται στην προηγουμένως απαγορευμένη ζώνη για να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα θεραπείας;
Είμαστε βέβαιες/-οι/-α ότι δε θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες στην κοινότητα μας από την πρόσφατη ιστορία και αφηγήσεις του φορέα;
Πως μπορεί η ιστορία της σχέσης του εκπαιδευτικού φορέα με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, το κοινωνικό φύλο και τις δυναμικές εξουσίας να επηρεάζει την πρακτική σας, την ταυτότητα σας και τις ποικιλόμορφες κοινότητες μας;
Θα έπρεπε οι λεσβίες και οι ομοφυλόφιλοι άνδρες να εξετάζουν εκπαιδευτικά προγράμματα ή θεραπείες – και πολλές/-οί εξακολουθούν να το κάνουν – που θεωρούν τον ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό ανώριμο και αποκλίνοντα;
Ή να ενδιαφέρονται για ψυχαναλυτικές εκπαιδεύσεις στις οποίες τα άτομα που τις διοργανώνουν αισθάνονται ότι δικαιούνται να ρωτούν τις λεσβίες και τους ομοφυλόφιλους υποψηφίες/-ους αν έχουν κάνει πλήρες διεισδυτικό ετεροφυλοφιλικό σεξ – μόνο και μόνο για να τις/τους αποκλείσουν ούτως ή άλλως;
Δεν είναι πραγματικά διεστραμμένο για τις λεσβίες και τους γκέι άντρες να επιμένουν για εισαγωγή σε ιδρύματα που έχουν μια τόσο αποκρουστική ιστορία θεωρώντας ότι ξέρουν καλύτερα;
Δεν θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο ελάττωμα στην ίδια την ιδεολογία που γέννησε μια τέτοια αλαζονεία αναφορικά με τη γνώση;
Που θα στεκόσασταν στο ενδεχόμενο ορισμένων Εβραίων που υποβάλλουν αιτήσεις για θέσεις στην Γκεστάπο;
Είναι πραγματικά τόσο τραβηγμένη ή απλά μια απίστευτα άβολη αναλογία αυτή που γίνεται εδώ;
Διαβάστε, επίσης, “Queer παιδιά, η αόρατη ευάλωτη ομάδα“
*************************
Ας αναλογιστούμε για λίγο τον όρο «ομοφοβία».
Η «ομοφοβία» υπονοεί μια παράλογη φοβία για τις λεσβίες και τους γκέι άντρες. Και η έννοια της κοινωνικής συμπερίληψης υποδηλώνει την υπέρβαση των παράλογων φόβων για άλλα άτομα.
Η Kitzinger και άλλοι υποστηρίζουν ότι ο φόβος για τα ομοφυλόφιλα άτομα είναι καλά τεκμηριωμένος.
Δεν μπορείτε να περιμένετε να συμπεριλάβετε τους “ομοφυλόφιλους” και να ελπίζετε ότι η ζωή σας θα παραμείνει ανεπηρέαστη, ότι οι “ομοφυλόφιλοι” θα ταιριάξουν – όμορφα.
Οι προσπάθειες συμπερίληψης από ένα κυρίαρχο ίδρυμα θα εξαρτώνται πάντα από τη συμμόρφωση των λεσβίων και των γκέι, τη συμφωνία με συγκεκριμένους ορισμούς του τι θεωρείται παθολογία, τη συμφωνία για τη συμμετοχή αντί για τον απομονωτισμό, την αποφυγή της εκδήλωσης της σεξουαλικής τους ταυτότητας στα άτομα που θεραπεύουν, την τήρηση της μονογαμίας, και την επίδειξη σχετικά αποδεκτών συμπεριφορών όσων αφορά τους ρόλους των φύλων κλπ.
Οι λεσβίες και οι γκέι άντρες αποτελούν πραγματική απειλή.
Η Kitzinger περιγράφει την ετεροφυλοφιλία ως ένα πολύ εύθραυστο κανόνα που χρειάζεται συνεχώς να αναπαράγεται μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλων μέσων για να διασφαλίζει την ύπαρξη της.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω με τις τρείς ερωτήσεις που έθεσα στην αρχή αυτής της συζήτησης:
- -Ποιος/-α/-ο αποφασίζει τι και ποιον/-α/-ο να συμπεριλάβει και τι και ποιον/-α/-ο να εξαιρέσει;
- -Ποιος/-α/-ο είναι πιθανό να επωφεληθεί από την πρακτική της ενσωμάτωσης; Και πώς;
- -Ποιος/-α/-ο είναι πιθανό να παραμείνει αποκλεισμένος/-η/-ο και τι μας λέει αυτό για αυτούς/-ές/-ά με δύναμη να καθορίζουν τις πολιτικές και τις πρακτικές της συμπερίληψης;
Απόδοση στα ελληνικά: Παππά Αίγλη – Ψυχολόγος, Εκπαιδευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια στις ΣΥΝΗΧΗΣΕΙΣ
Επιμέλεια: Σκαρπίδου Έλενα , Εκπαιδευτικός Sex Ed Educator, Υπεύθυνη Τομέα Εκπαίδευσης Πολύχρωμου Σχολείου