Στο κατώφλι του 21ου αιώνα, οι Θεραπείες μέσω Τέχνης, αναδύονται αφυπνιστικά προσφέροντας ανακούφιση, εκτόνωση και ψυχική γαλήνη για μια δυναμική διέξοδο στο αδιέξοδο των ανατροπών της εποχής μας.
Η Θεραπεία μέσω των Εικαστικών Τεχνών, διεθνώς γνωστή ως Art Therapy, αξιοποιώντας τη θεραπευτική δύναμη της τέχνης, εντάσσοντας στο χώρο της Ψυχοθεραπείας την εικαστική δημιουργική πράξη, εξυψώνει την έννοια της δημιουργίας και της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο ως δυναμικό πεδίο ίασης, αυτοπραγμάτωσης και αλληλεγγύης.
Πυρήνας της εικαστικής δημιουργικής διαδικασίας είναι η τριαδική σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου και τέχνης, με ή χωρίς δημιούργημα (project – artwork) αξιοποιώντας το δυναμικό έκφρασης και τη λεκτική πλαισίωση της συνεδρίας (ερμηνεία, διάγνωση, αξιολόγηση, κλπ.) ανάλογα με την προσέγγιση του εικαστικού θεραπευτή και το πλαίσιο εφαρμογής.
Η ευεργετική συνύπαρξη της τέχνης (εικαστικές τέχνες) με τη θεραπεία (Ψυχολογία, Ψυχιατρική) δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας αυτόνομης, και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, επικουρικής μορφής ψυχοθεραπείας σε ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα, προσφέροντας εκτόνωση, υποστήριξη και θεραπεία αλλά και μια μοναδική, ιδιαίτερη συνθήκη θεραπευτικής σχέσης εμπεριέχοντας την υπερβατική διάσταση των εικαστικών τεχνών σε λεκτικό ή / και μη λεκτικό επίπεδο.
Στα πλαίσια ατομικών η ομαδικών συνεδριών ελεύθερης εικαστικής έκφρασης με στόχο θεραπευτικό, εκατομμύρια άνθρωποι στα πέρατα της γης βιώνουν ένα καινούργιο πεδίο ύπαρξης πέρα από το σύνορο της διάγνωσης, της αναπηρίας και της ειδικής ανάγκης. Η τέχνη γίνεται αρωγός στην οικουμενική της διάσταση και δημιουργεί άνοιγμα ψυχής για ανακούφιση και νόημα ζωής.
Στην εικαστική έκφραση δεν υπάρχει μονοπάτι λανθασμένο, παραπλανητικό ή ολέθριο. Τα εικαστικά υλικά προσφέρονται σαν δώρα σε στιγμές ορφάνιας, μοναξιάς και κραυγής για νόημα στη ζωή.
Το θάρρος της δημιουργίας μας θα αποκαλύψει μέσα από το ίχνος και αίνιγμα της γέννησής του το σύμπαν των αντιθέσεων του Ηράκλειτου. Η νεογέννητη αλήθεια της λαχτάρας μας για κατανόηση, καταφύγιο, παρηγοριά και «ανήκειν» θα εξορίσει φευγαλέα την αμφιβολία γύρω από το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος, την τάξη και το χάρος, το φως και τη σκιά του.
Η δημιουργική εικαστική πράξη είναι μια πράξη υπέρβασης και αγάπης, είναι μια απόπειρα συνειδητοποίησης που απαιτεί να σφυρηλατηθεί στο κέλυφος της ανατροπής. Το να αποκτήσουμε συνείδηση σημαίνει να πάρουμε μια μορφή. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος καλλιτέχνης για να δώσει μορφή στο χάος του, να περάσει από την αδράνεια στην κίνηση, από τη σύγχυση στην τάξη. Στα πλαίσια της θεραπευτικής διαδικασίας εκφράζοντας και αρνητικά συναισθήματα, τίτλοι εικόνων όπως «μαύρη τρύπα», «δίνη», «χάος», «μετέωρο», «κενό», κλπ., υπενθυμίζουν την υπαρκτή γέφυρα ανάμεσα στο μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο, το μέσα και το έξω, το ορατό και το αόρατο.
Σε ένα «holding environment» αποδοχής, σεβασμού και εμψύχωσης, κάθε υλικό στο βλέμμα του 21ου αιώνα γίνεται μέσο έκφρασης, καθρεφτίζοντας γενναιόδωρα αντίσταση, ευθραυστότητα, ανοχή, φόβο, συγκίνηση, χαρά. Το χρώμα ντύνει το συναίσθημα και το οδηγεί στο ξέφωτο της λύτρωσης.
Τα υλικά παραδοσιακά ή ασυνήθιστα αγγίζονται, πλάθονται, μεταμορφώνονται. Ο τρόπος που θα χαράξουμε τις γραμμές, θα απλώσουμε τα χρώματα, θα «παντρέψουμε» τεχνικές (mixed media), θα ξετυλίξουμε νήματα και θα τυλίξουμε μορφές, αποκαλύπτει την μοναδικότητά μας.
Η αναδυόμενη μορφή από το άγνωστο πεπρωμένο της γίνεται συνοδοιπόρος και θεραπευτής της ύπαρξής μας. Στην τέχνη όλα είναι δυνατά. Να σκοτωθεί συμβολικά το «τέρας» και ο «δαίμονας», να εξυψωθεί ο ήρωας των ονείρων, να εκφραστεί το ανείπωτο. Με την ενθάρρυνση και την καθοδήγηση του θεραπευτή μέσω των εικαστικών τεχνών, το παιδί, ο έφηβος, ο ενήλικας, βιώνουν ένα καινούργιο πεδίο ύπαρξης.
Το αφανέρωτο στο δικό μας βλέμμα δεν σημαίνει κάτι αγέννητο ή ανύπαρκτο. Πολύ πέρα από την αναπηρία, την απώλεια, την οδύνη, την ψυχική μετεώριση υπάρχει ένα πεδίο που ποθεί να φανερώσει ΜΟΡΦΕΣ, οι οποίες προερχόμενες από τα δικά μας Ασκληπιεία είναι εκεί για το «γνώθι σαυτόν».
Πολύ πέρα από τα σύνορα της διάγνωσης κατοικεί ο προσωπικός μύθος του ανθρώπου που επιθυμεί ενθαρρυνόμενος να γεννήσει μορφές που πάντα ήταν εκεί.
Ο Χ. Λ. Μπόρχες στο βιβλίο του «ο Δημιουργός» γράφει:
«Κάποιος άνθρωπος βάζει σκοπό της ζωής του να ζωγραφίσει τον κόσμο. Χρόνια ολόκληρα γεμίζει μια επιφάνεια με επαρχίες, βασίλεια, βουνά, κόλπους, καράβια, νησιά, ψάρια, σπίτια, εργαλεία, άστρα, άλογα και ανθρώπους.
Λίγο πριν πεθάνει ανακαλύπτει ότι αυτός ο υπομονετικός λαβύρινθος των γραμμών σχηματίζει την αυτοπροσωπογραφία του.»