Τι μπορούμε να κάνουμε όταν νιώθουμε ότι η ανάγκη μας για διαβεβαίωση έχει ξεφύγει;
Τα πιο κοντινά μας άτομα είναι πλέον ένα μήνυμα μακριά. Έτσι,ένα μήνυμα μακριά μπορεί να μοιάζει και η απόλυτη καθησύχαση όταν ένα άτομο βρίσκεται μέσα σε ανησυχία ή αγωνία. Όλα μας έχουμε λάβει ή στείλει μηνύματα περιμένοντας από τους σημαντικούς μας άλλους ή ειδικούς να μας πουν αν όλα είναι εντάξει ή αν πράξαμε σωστά. Κάποια άτομα φαίνεται να παίρνουν σταθερά αυτό το ρόλο αναζήτησης διαβεβαίωσης και αυτό μπορεί να φέρνει ταλαιπωρία και στα ίδια και στις σχέσεις τους. Το παρακάτω άρθρο αποτελεί έναν ενδεικτικό οδηγό βημάτων βασισμένο σε γνωστικο-συμπεριφορικές προσεγγίσεις και πρακτικές ενσυνειδητότητας για την αντιμετώπιση της “υπερβολικής” επιδίωξης διαβεβαίωσης. Παρόλο που λείπει η συστημική και σχεσιακή οπτική, πιστεύω ότι δίνει ένα καλό έναυσμα για αυτοπαρατήρηση που μπορεί να οδηγήσει σε μετακινήσεις και σε δημιουργικές αναρωτήσεις για το τι φέρνει στο άτομο και στις σχέσεις του αυτή η επιδίωξη καθώς και η ανοχή της δυσφορίας και της αβεβαιότητας.
Εισαγωγή – Αμαλία Ντάνου Ψυχολόγος – Εκπαιδευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Τι μπορούμε να κάνουμε όταν νιώθουμε ότι η ανάγκη μας για διαβεβαίωση έχει ξεφύγει;
Η ανάγκη για συνεχή διαβεβαίωση-καθησυχασμό μπορεί να εμφανίζεται σαν μια επίμονη φαγούρα. Ακολουθήστε τις παρακάτω προτάσεις προς μια πιο διαρκή ψυχική ηρεμία.
Matt Huston: Επιμελητής εκδότης στο Psyche του Aeon. Είναι συντάκτης και συγγραφέας που ενδιαφέρεται για την ψυχολογία, την ψυχική υγεία και τον πολιτισμό. Πριν ενταχθεί στο Aeon+Psyche, ήταν μέλος του συντακτικού προσωπικού του Psychology Today για σχεδόν μια δεκαετία.
“Αυτό το μήνυμα φαίνεται εντάξει;” “Έκλεισα τη σόμπα, έτσι;” “Πρέπει να ανησυχώ για αυτόν τον πόνο;” “Πιστεύεις ότι κάνω το σωστό;” “Θα με αγαπάς πάντα;” “Θα πάνε όλα καλά;”
Οι άνθρωποι αναζητούν καθησυχασμό για κάθε είδους ανησυχίες και φόβους. Όλοι το κάνουν αυτό κάποιες φορές, και συχνά για καλό λόγο. Όμως, για πολλούς ανθρώπους, η αναζήτηση καθησυχασμού γίνεται τόσο συχνή και άκαρπη που η συμπεριφορά αυτή μετατρέπεται σε αυτό που οι κλινικοί ψυχολόγοι αποκαλούν “υπερβολική αναζήτηση διαβεβαίωσης”, εξαντλώντας την ευημερία τους και, ενδεχομένως, τις σχέσεις τους.
Με την τυπική, “παραγωγική” αναζήτηση διαβεβαίωσης, ένα άτομο μπορεί να κάνει σε κάποιο μια ερώτηση σχετικά με μια αντιληπτή απειλή ή κίνδυνο – ή, ίσως, να συμβουλευτεί ένα άρθρο που έχει γραφτεί από ειδικούς στο διαδίκτυο – μία ή δύο φορές, μετά από τις οποίες η διαβεβαίωση “κάθεται”, εξηγεί ο Martin Seif, κλινικός ψυχολόγος και συν-συγγραφέας του βιβλίου Needing to Know for Sure (2019). Αντίθετα, η υπερβολική ή μη παραγωγική αναζήτηση διαβεβαίωσης είναι σαν μια επίμονη φαγούρα. ‘Κάθε φορά, το άτομο αισθάνεται ότι με κάποιο τρόπο, κάποια καθησύχαση θα ξύσει τη φαγούρα, αλλά δεν το κάνει’, λέει ο Seif. Η δυσφορία ή η αγωνία που προκαλεί τις ερωτήσεις του ατόμου μπορεί να υποχωρήσει προσωρινά μετά τη λήψη καθησυχασμού, αλλά η ανάγκη για περαιτέρω διαβεβαίωση “επανέρχεται ακόμη πιο έντονα πολύ σύντομα μετά”.
Το να ζητάς διαρκώς διαβεβαίωση είναι σαν να κυνηγάς το απίθανο
Μέρος του προβλήματος για όσα άτομα παλεύουν με αυτή την ανάγκη για διαβεβαίωση είναι ότι αναζητούν ένα άπιαστο αίσθημα βεβαιότητας (αφού η πραγματική, απόλυτη βεβαιότητα δεν μπορεί ποτέ να επιτευχθεί).Η έλλειψη αυτού του αισθήματος μπορεί να είναι βαθιά δυσάρεστη, σημειώνει η κλινική ψυχολόγος Sally Winston, συν-συγγραφέας του βιβλίου με τον Seif. Μπορεί να ειπωθεί σε κάποιο άτομο κατηγορηματικά ότι δεν χρειάζεται να ανησυχεί για κάτι, αλλά “επειδή οι άνθρωποι έχουν τόσο μεγάλη φαντασία, μπορούν πάντα να βρουν έναν λόγο για τον οποίο αυτή η διαβεβαίωση δεν ήταν αρκετή και χρειάζονται περισσότερη”. Μήπως η φίλη μου είπε απλά ότι με είδε να κλειδώνω την εξώπορτα, αλλά δεν έδωσε πραγματικά προσοχή; Μήπως το άρθρο που διάβασα σχετικά με την ασθένεια αυτή να μην ήταν το πιο έγκυρο εκεί έξω; Όταν η σύζυγός μου με διαβεβαίωσε ότι δεν ακουγόμουν σαν ηλίθιος στο πάρτι, μήπως ήταν απλώς ευγενική;
Το εύρος των πραγμάτων για τα οποία μπορεί κανείς να νιώσει έντονη ανάγκη να καθησυχαστεί – και στη συνέχεια να αμφιβάλλει για το αν η διαβεβαίωση που έλαβε είναι επαρκής – είναι τεράστιο. Η δική μου εμπειρία παρέχει ένα τέτοιο παράδειγμα. Ξεκινώντας όταν ήμουν έφηβος, είχα επανειλημμένα τον φόβο ότι ήμουν κρυφά κακός άνθρωπος – αποτέλεσμα βαθιά οδυνηρών σκέψεων και συναισθημάτων που σχετίζονταν με διάφορες υποθετικές παρατυπίες μου. Αυτοί οι φόβοι αποδείχθηκε ότι ήταν συμπτώματα ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής (ΙΨΔ), αλλά εκείνη την εποχή πάλευα να ανεχτώ το αίσθημα ότι δεν ήξερα με βεβαιότητα ότι δεν ήμουν κάποιο είδος αποκλίνοντος. Και έτσι κατέκλυζα με τις σκέψεις μου και τους φόβους μου κοντινούς μου ανθρώπους – ξανά και ξανά – αναζητώντας την (μικρής – ζωής) ανακούφιση που ένιωθα όταν με διαβεβαίωναν ότι οι σκέψεις που είχα δεν με έκαναν κακό άνθρωπο και όλα θα πήγαιναν καλά. Μετά από λίγο καιρό, αυτή η συνήθεια μου άρχισε να τους ενοχλεί παρόλο που πραγματικά ήθελαν να βοηθήσουν.
Η υπερβολική αναζήτηση διαβεβαίωσης μπορεί να εμφανιστεί σε διαφορετικά πλαίσια
Η υπερβολική αναζήτηση διαβεβαίωσης δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό της ΙΨΔ, αλλά μπορεί να παίζει μεγάλο ρόλο στις διαταραχές άγχους, στις φοβίες και στην κατάθλιψη. Τα θέματα για τα οποία μπορεί κανείς να ζητήσει διαβεβαίωση μπορεί να εξαρτώνται από αυτό το κάθε πλαίσιο. Για παράδειγμα για ένα άτομο με αρρωστοφοβία, η διαβεβαίωση μπορεί να εστιάζει σε φόβους συνδεδεμένους με την υγεία. Για κάποια με γενική αγχώδη διαταραχή μπορεί να εδράζεται σε ανησυχίες σχετικά με προσωπικές αποφάσεις ή άλλες καθημερινές έγνοιες. Κάποιος με κατάθλιψη μπορεί να έχει μια ροπή να αναζητά διαβεβαίωση σχετικά με κοινωνικούς του δεσμούς, π.χ να ρωτάει αν κάποιο άτομο πραγματικά νοιάζεται για αυτόν. Πολλά άτομα που αναζητούν συνεχώς διαβεβαίωση επίσης κάνουν ατελέσφορο εσωτερικό αυτοδιάλογο ή αποκτούν ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές όπως π. να τσεκάρουν ότι δεν άφησαν το φούρνο ανοιχτό ή έχουν προκαλέσει κίνδυνο με άλλο τρόπο.
Ακόμη και τα άτομα χωρίς κάποια ψυχιατρική διάγνωση μπορεί να ζορίζονται με την υπερβολική αναζήτηση διαβεβαίωσης και μπορεί να επωφεληθούν από το να κάνουν βήματα για να τη μειώσουν. Οπότε η Laposa σας καλεί να αναρωτηθείτε “ Εμποδίζει τη ζωή μου με οποιοδήποτε τρόπο;”
Αν βρείτε τον εαυτό σας να απαντάει “ναι” σε αυτή την ερώτηση, μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω προτάσεις από ειδικούς όσον αφορά την ανάγκη συνεχής διαβεβαίωσης. Μπορείτε να σκεφτείτε τα παρακάτω σαν σημεία εκκίνησης, που θα σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε το πρόβλημα όπως εμφανίζεται στη ζωή σας και να ξεκινήσετε να το προσεγγίζετε. Συνειδητοποίησα ότι το να μάθει κανείς να αναζητά λιγότερο να καθησυχαστεί, παραδόξως οδηγεί σε μια πιο διαρκή ψυχική ηρεμία.
Αναγνώρισε αν όντως υπάρχει πρόβλημα
Ένα βασικό μέτρο για το αν η αναζήτηση διαβεβαίωσης είναι υπερβολική, είναι η συχνότητα: το να ζητάτε από κάποιον διαβεβαίωση μία ή δύο φορές μπορεί να είναι λογικό, αλλά αν ρωτάτε για το ίδιο είδος ανησυχίας πολλές φορές ή και περισσότερο, ακόμη και με μικρές παραλλαγές της ερώτησης, τότε είναι πιο πιθανό να είναι υπερβολικό. Αυτό μπορεί να μοιάζει με το να πιπιλίζετε το ίδιο άτομο με μια ερώτηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας ή της εβδομάδας ή να απευθύνεστε σε πολλά διαφορετικά άτομα με την ίδια ερώτηση.
‘Θα κοιτούσα επίσης: ρωτάτε για πράγματα για τα οποία έχετε ήδη πληροφορίες; Είναι στην πραγματικότητα ένα κενό γνώσης;” λέει η Laposa. ‘Ή μήπως είναι κάτι για το οποίο είστε αρκετά σίγουροι ότι γνωρίζετε την απάντηση και θέλετε απλώς να σας την επιβεβαιώσει κάποιος;’ Εάν τείνετε να κάνετε το τελευταίο, είναι πιο πιθανό να επιδίδεστε σε υπερβολική αναζήτηση διαβεβαίωσης. Και αν αισθάνεστε ανίκανα να αναλάβετε δράση ή να πάρετε αποφάσεις χωρίς επανειλημμένες διαβεβαιώσεις, αυτό είναι ένα άλλο πιθανό σημάδι.
Η αναζήτηση διαβεβαίωσης μπορεί να μην παίρνει πάντα τη μορφή ρητών ερωτήσεων. Ο Winston σημειώνει ότι “μπορεί να είναι πολύ διακριτική – ακόμη και απλώς να κοιτάζετε το πρόσωπο κάποιου πολύ προσεκτικά ενώ μιλάτε, για να προσπαθήσετε να δείτε αν αυτός αντιλαμβάνεται ή αν εγκρίνει ή αποδοκιμάζει ή οτιδήποτε άλλο”. Οι Winston και Seif επισημαίνουν επίσης ως προβληματικό κάτι που ονομάζουν “κενή διαβεβαίωση”, που ζητείται από ένα άτομο που δεν είναι σε θέση να απαντήσει καλύτερα από εσάς στην ερώτηση. (Για παράδειγμα, ζητάτε από κάποιον να σας διαβεβαιώσει ότι δεν θα πάθετε ποτέ ένα θανατηφόρο ατύχημα).
Σχεδιάστε να περιορίσετε την αναζήτηση-διαβεβαίωσης
Το επόμενο βήμα σας θα μπορούσε να είναι να αποφασίσετε να μειώσετε τον αριθμό των φορών που σας επιτρέπεται να ζητάτε διαβεβαίωση για οποιοδήποτε θέμα. (Αν το νιώθετε σκόπιμο, σκεφτείτε να μοιραστείτε τα σχέδιά σας με τους οικείους σας). Στο θεραπευτικό της έργο, η Laposa λέει: “Συνήθως προσπαθούμε να κάνουμε αυτή τη μείωση με αργό, κλιμακωτό τρόπο. Εκεί που το έχω δει να γυρίζει μπούμερανγκ είναι όταν πηγαίνουμε από το 100 στο μηδέν”. Έτσι, δεν χρειάζεται να αποφασίσετε ότι δεν θα αναζητάτε πλέον καμία απολύτως διαβεβαίωση. Αντ’ αυτού, μπορείτε να θέσετε ένα όριο που να είναι ελαφρώς χαμηλότερο από τον αριθμό των φορών που συνήθως αναζητάτε καθησυχασμό για κάτι, και στη συνέχεια να μειώσετε σταδιακά αυτό το όριο καθώς συνηθίζετε. Θα μπορούσατε επίσης να εξετάσετε το ενδεχόμενο να ξεκινήσετε με ένα θέμα που σας προκαλεί λιγότερο άγχος και να προχωρήσετε στη μείωση της αναζήτησης καθησυχασμού για πιο δύσκολα θέματα.
Αν όντως συμπεριλάβετε κοντινούς σας ανθρώπους στα σχέδια σας, μπορείτε να συζητήσετε για το που εσείς ή αυτοί θα τραβάτε τη γραμμή. Μπορείτε π.χ να πείτε: “Αναρωτιέμαι αν, αυτή την εβδομάδα, τις τέσσερις πρώτες φορές που θα σε ρωτήσω, θα μπορούσες να μου απαντήσεις. Αλλά αν ρωτήσω μια πέμπτη φορά, σε παρακαλώ μην μου απαντήσεις”, λέει η Laposa. ‘Καθώς θα νιώθετε πιο άνετα με αυτό, τότε θα το ρίξετε στις τρεις φορές, στις δύο φορές, στη μία φορά’. Το άλλο άτομο δεν χρειάζεται να σας αγνοήσει αφού φτάσετε στο όριό σας, αλλά, αντί να μοιράσει τη μορφή καθησυχασμού που αποζητάτε, θα μπορούσε αντ’ αυτού να προσφέρει ήπια ενθάρρυνση για να επιμείνετε στο σχέδιό σας και να δείξει συμπόνια για την όποια αγωνία σας προκύπτει.
Εξασκηθείτε στην ανοχή της δυσφορίας
Στο βιβλίο Needing to Know for Sure, οι Seif και Winston προτείνουν μια σειρά από βήματα που αντανακλούν μια στάση “θεραπευτικής παράδοσης”. Ο στόχος της αντιμετώπισης μιας συνήθειας αναζήτησης διαβεβαίωσης δεν είναι να εξαφανιστεί εντελώς το άγχος ή η αμφιβολία, εξηγούν. Πρόκειται για το να επιτρέψουμε να συμβούν δύσκολα συναισθήματα και σκέψεις “ενώ αρνούμαστε να κάνουμε αυτό που τα συναισθήματα και οι σκέψεις μας λένε να κάνουμε”, δηλαδή να αναζητήσουμε επιβεβαίωση. Στο άμεσο μέλλον, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καθίσετε με τη δυσφορία – αυτό είναι το κομμάτι της “παράδοσης”. Αλλά με την εξάσκηση, θέτοντας όρια στην αναζήτηση καθησυχασμού – και παρατηρώντας ότι η απουσία του δεν τείνει να έχει πρακτικές συνέπειες – μπορεί να σας πείσει ότι τελικά δεν τον χρειάζεστε.
Μια προσέγγιση για να αυξήσετε την ανοχή σας, που συνιστάται από τους Seif και Winston, είναι αυτό που οι θεραπευτές αποκαλούν floating. Ουσιαστικά, περιλαμβάνει τη συνέχιση της καθημερινότητάς σας χωρίς να εστιάζετε στις σκέψεις ή τα συναισθήματα που σας απασχολούν και αφήνετε τον χρόνο να περάσει -μπορείτε να φανταστείτε τις σκέψεις σας να περνούν από μπροστά σας όπως τα σύννεφα στον ουρανό ή ένα αντικείμενο σε ένα ρεύμα- μέχρι τελικά να αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα.
Μια συμπληρωματική προσέγγιση είναι να λάβετε μια ενσυνείδητη στάση απέναντι σε κάτι που κάνετε και δεν σχετίζεται με την αναζήτηση διαβεβαίωσης, η οποία μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε την προσωρινή δυσφορία. Όταν προκύπτει μια παρόρμηση ή σκέψη που αναζητά επιβεβαίωση, μπορείτε να αναγνωρίσετε για λίγο στον εαυτό σας αυτό που βιώνετε και στη συνέχεια να αποφασίσετε συνειδητά να μετατοπίσετε την εστίασή σας σε κάτι άλλο.
“Έτσι, αν πλένω τα πιάτα και έχω μια σκέψη ότι πρέπει να ρωτήσω κάποιον για το Χ”, λέει η Laposa, μια ενσυνειδητή αντίδραση θα περιελάμβανε “επαναπροσανατολισμό πίσω στα πιάτα. Πώς είναι η αίσθηση του νερού; Πώς μυρίζει το σαπούνι; Επαναφέροντας τη προσοχή σας στη δραστηριότητα που κάνατε αρχικά”. Σε λίγο καιρό, μπορεί να διαπιστώσετε ότι η ανάγκη για διαβεβαίωση έχει μειωθεί ή/και ότι είστε σε θέση να αντέχετε την παρουσία της.
Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει να δυναμώσετε την αποφασιστικότητά σας να θυμηθείτε γιατί επιλέξατε να μην αναζητήσετε διαβεβαίωση υπερβολικά πολλές φορές, λέει η Laposa – είτε πρόκειται για να ελέγξετε το άγχος που η αναζήτηση διαβεβαίωσης απλώς ενίσχυσε, είτε για να αποκτήσετε εμπιστοσύνη στις δικές σας επιλογές, είτε για άλλους λόγους. Έχω περιορίσει τη δική μου αναζήτηση διαβεβαίωσης εν μέρει επειδή συνειδητοποιώ ότι, ενώ μπορεί να προσφέρει κάποια ανακούφιση βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα, οι στενές μου σχέσεις είναι ισχυρότερες αν την ελαχιστοποιήσω.
Αντιμετωπίζοντας την αβεβαιότητα κατά μέτωπο
Η θεραπευτική τεχνική που ονομάζεται “έκθεση και πρόληψη της αντίδρασης” – η οποία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση αυτού που φοβάστε, αποφεύγοντας τις τυπικές, αντιπαραγωγικές αντιδράσεις σας σε αυτό – μπορεί να ακούγεται αντιφατική και ακόμη και τρομακτική αν δεν την έχετε δοκιμάσει ποτέ στο παρελθόν. Αλλά θα μπορούσε να είναι ένα βασικό εργαλείο για την εξουδετέρωση της παρόρμησης για υπερβολική αναζήτηση καθησυχασμού. Και είναι κάτι που ίσως μπορείτε να αρχίσετε να κάνετε μόνοι σας.
Με την έκθεση, οι ειδικοί συμβουλεύουν να διαλέξετε μια κατάσταση ή μια σκέψη που είναι πιθανό να σας κάνει να θέλετε να αναζητήσετε καθησυχασμό, και με την οποία θα καθίσετε στη συνέχεια σκόπιμα, χωρίς να αναζητήσετε στην πραγματικότητα καθησυχασμό. Ο στόχος δεν είναι να πέσετε στα βαθιά: δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε με την πιο δυσάρεστη κατάσταση που μπορείτε να σκεφτείτε, αλλά θα μπορούσατε να ξεκινήσετε με κάτι που πιθανότατα θα σας προκαλέσει μέτρια δυσφορία. Σε αυτή τη διαχειρίσιμη κατάσταση, δεν αναζητείται καθησυχασμός, περνάει λίγος χρόνος και η δυσφορία μπορεί να μειωθεί αισθητά – ή, τουλάχιστον, μπορεί να παρατηρήσετε ότι νιώθετε περισσότεο ικανά να διαχειριστείτε τη δυσφορία.
Στο βιβλίο τους, οι Seif και Winston προτείνουν διάφορες πιθανές ασκήσεις έκθεσης, όπως το να πείτε στον εαυτό σας (ή να γράψετε) μια “αδιανόητη σκέψη”. Για παράδειγμα, αν ανησυχείτε και έχετε την τάση να αναζητάτε υπερβολικά διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια των παιδιών σας, αυτή θα μπορούσε να είναι η σκέψη “Δεν μπορώ να εγγυηθώ την ασφάλεια των δικών μου παιδιών”. Στη συνέχεια, εξασκείστε στο να αποφεύγετε τη διαβεβαίωση και να ανέχεστε τη δυσφορία. Ή ας πούμε ότι συχνά ελέγχετε τριπλά με κάποιον αν έχετε κλειδώσει μια πόρτα- μπορεί να επιλέξετε να αφήσετε σκόπιμα την πόρτα (ή ένα παράθυρο) ξεκλείδωτη για λίγο καιρό.
Καθώς η αρχική άσκηση έκθεσης αρχίζει να προκαλεί ηπιότερα επίπεδα δυσφορίας, μπορεί να αναλάβετε μια κάπως μεγαλύτερη πρόκληση. Για παράδειγμα, κάποιας της οποίας η αρχική άσκηση περιλαμβάνει την καταγραφή μιας “αδιανόητης σκέψης” σχετικά με την ασφάλεια των αγαπημένων της προσώπων, μπορεί στη συνέχεια να εξασκηθεί στο να λέει τη σκέψη αυτή φωναχτά (αν αυτό είναι πιο δυσάρεστο γι’ αυτήν), και ίσως τελικά να μεταβεί στον καθορισμό χρονικών παραθύρων κατά τα οποία απαγορεύεται να στέλνει μηνύματα ή να τηλεφωνεί για να βεβαιωθεί ότι το αγαπημένο της πρόσωπο είναι ασφαλές. Η Laposa προτείνει να δοκιμάσετε μόνοι σας τη διαδικασία έκθεσης, “και αν δεν λειτουργεί πολύ καλά, τότε θα ήταν καιρός να ζητήσετε βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας”.
Πράγματι, η άμεση συνεργασία με έναν κλινικό ψυχολόγο για την αλλαγή της συμπεριφοράς που αναζητά επιβεβαίωση αξίζει να ληφθεί υπόψη αν θέλετε πρακτική καθοδήγηση και υποστήριξη σε οποιοδήποτε μέρος της. Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα αν αντιμετωπίζετε και άλλα συμπτώματα ενός προβλήματος άγχους ή διάθεσης, του οποίου η αναζήτηση επιβεβαίωσης μπορεί να είναι μόνο ένα συστατικό στοιχείο. Για μένα, η συνεργασία με έναν θεραπευτή ήταν σημαντικός παράγοντας για να συνειδητοποιήσω ότι οι ανησυχίες για τις οποίες επιζητούσα καθησυχασμό δεν ήταν τόσο επείγουσες όσο πίστευα. Η απόφαση να αρχίσετε να περιορίζετε την αναζήτηση καθησυχασμού απαιτεί ένα “άλμα πίστης”, λέει η Laposa. Μπορείτε να κάνετε τα πρώτα βήματα μόνοι σας, και με εξάσκηση -και ενδεχομένως κάποια εξωτερική υποστήριξη- μπορεί τελικά να διαπιστώσετε ότι το να στερηθείτε αυτό το πρόσθετο καθησυχαστικό σχόλιο ή βλέμμα είναι ευκολότερο απ’ ό,τι νομίζατε.
Μετάφραση & Επιμέλεια: Αμαλία Ντάνου Ψυχολόγος – Εκπαιδευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Πηγή: psyche