Πώς βοηθάμε κάποιον που αντιμετωπίζει Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD);
Μετάφραση και επιμέλεια: Νατάσσα Παπαδοπούλου- Ψυχολόγος
Συνεχώς μιλάμε για το πως θα αντιμετωπίσουμε εμείς οι ίδιοι μια τραυματική κατάσταση και πως θα καταφέρουμε να σταθούμε απέναντι σε αυτή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να μας αφήσει και τα λιγότερα κατάλοιπα. Πως νιώθουν, όμως, οι άνθρωποι που βρίσκονται στο στενό κύκλο των ατόμων που βιώνουν μετατραυματικό στρες; Πόσο έντονο και ψυχοφθόρο είναι και για αυτούς; Όταν κάποιος που μας ενδιαφέρει πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού στρες, μπορεί να είναι συντριπτικό. Αλλά με αυτά τα βήματα, μπορούμε να βοηθήσουμε τον αγαπημένο μας να συνεχίσει τη ζωή του. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να μην ξεχνάμε τους εαυτούς και τις εαυτές μας. Για να βοηθήσουμε τους άλλους, πρέπει να φροντίζουμε και εμάς!
Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD);
Ζώντας με κάποιον που έχει PTSD
Όταν ένας σύντροφος, φίλος ή μέλος της οικογένειας έχει διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), αυτό επηρεάζει και εμάς. Το PTSD δεν είναι εύκολο να το ζήσεις και μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις σχέσεις και την οικογενειακή ζωή. Μπορεί να πληγωθούμε από την απόσταση και τη διάθεση του αγαπημένου μας ή να δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά του – γιατί είναι λιγότερο στοργικοί και πιο ευμετάβλητοι. Μπορεί να αισθανόμαστε σαν να περπατάμε πάνω σε τσόφλια αυγών ή να ζούμε με έναν ξένο. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να αναλάβουμε μεγαλύτερο μερίδιο οικιακών εργασιών και να αντιμετωπίσουμε την απογοήτευση ενός αγαπημένου προσώπου που δεν θα ανοιχτεί. Τα συμπτώματα του PTSD μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε απώλεια εργασίας, κατάχρηση ουσιών και άλλα προβλήματα που επηρεάζουν ολόκληρη την οικογένεια.
Είναι δύσκολο να μην παίρνουμε προσωπικά τα συμπτώματα του PTSD, αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένα άτομο με PTSD μπορεί να μην έχει πάντα τον έλεγχο της συμπεριφοράς του. Το νευρικό σύστημα του αγαπημένου μας προσώπου είναι «κολλημένο» σε μια κατάσταση συνεχούς εγρήγορσης, με αποτέλεσμα να νιώθουν συνεχώς ευάλωτα και ανασφαλή ή να πρέπει να ξαναζούν την τραυματική εμπειρία ξανά και ξανά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε θυμό, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη, δυσπιστία και άλλα συμπτώματα PTSD που το αγαπημένο μας πρόσωπο δεν μπορεί απλά να επιλέξει να απενεργοποιήσει.
Ωστόσο, με τη σωστή υποστήριξη από εμάς και την υπόλοιπη οικογένεια και φίλους, το νευρικό σύστημα του αγαπημένου μας μπορεί να «ξεκολλήσει». Με αυτές τις συμβουλές, μπορούμε να τους βοηθήσουμε να απομακρυνθούν επιτέλους από το τραυματικό γεγονός και να επιτρέψουμε στην κοινή ζωή μας να επιστρέψει στο φυσιολογικό.
Βοηθώντας κάποιον με PTSD Συμβουλή 1: Παρέχουμε κοινωνική υποστήριξη
Είναι σύνηθες για τα άτομα με PTSD να αποσύρονται από την οικογένεια και τους φίλους τους. Μπορεί να ντρέπονται, να μην θέλουν να επιβαρύνουν τους άλλους ή να πιστεύουν ότι οι άλλοι άνθρωποι δεν θα καταλάβουν τι περνούν. Αν και είναι σημαντικό να σεβόμαστε τα όρια του αγαπημένου μας προσώπου, η άνεση και η υποστήριξή μας μπορούν να τους βοηθήσουν να ξεπεράσουν τα συναισθήματα αδυναμίας, θλίψης και απόγνωσης. Στην πραγματικότητα, οι ειδικοί στα τραύματα πιστεύουν ότι η πρόσωπο με πρόσωπο υποστήριξη από άλλους είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την αποκατάσταση του PTSD.
Το να γνωρίζουμε πώς να δείξουμε καλύτερα την αγάπη και την υποστήριξή μας για κάποιον με PTSD δεν είναι πάντα εύκολο. Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να γίνει καλύτερα, αλλά μπορούμε να παίξουμε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία θεραπείας απλά περνώντας χρόνο μαζί.
Δεν πιέζουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να μιλήσει. Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για τα άτομα με PTSD να μιλήσουν για τις τραυματικές τους εμπειρίες. Για κάποιους, μπορεί ακόμη και να τους κάνει να αισθάνονται χειρότερα. Αντίθετα, τους ενημερώνουμε ότι είμαστε πρόθυμοι να ακούσουμε όταν θέλουν να μιλήσουν ή απλώς να κάνουμε παρέα όταν δεν το θέλουν. Η άνεση για κάποιον με PTSD προέρχεται από το αίσθημα της δέσμευσης και της αποδοχής από εμάς, όχι απαραίτητα από τη συζήτηση.
Κάνουμε «κανονικά» πράγματα με το αγαπημένο μας πρόσωπο, πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με το PTSD ή την τραυματική εμπειρία. Ενθαρρύνουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να αναζητήσει φίλους, να ασχοληθεί με χόμπι που του φέρνουν ευχαρίστηση και να συμμετέχει σε ρυθμικές ασκήσεις όπως περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι ή αναρρίχηση. Κάνουμε ένα μάθημα γυμναστικής μαζί, πηγαίνουμε για χορό ή ορίστε ένα κανονικό μεσημεριανό ραντεβού με φίλους και οικογένεια.
Αφήνουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να αναλάβει το προβάδισμα, αντί να του πούμε τι να κάνει. Όλοι με PTSD είναι διαφορετικοί, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι ενστικτωδώς γνωρίζουν τι τους κάνει να νιώθουν ήρεμοι και ασφαλείς. Λάβουμε στοιχεία από το αγαπημένο μας πρόσωπο για το πώς μπορούμε να παρέχουμε καλύτερα υποστήριξη και συντροφιά.
Διαχειριζόμαστε το δικό μας άγχος. Όσο πιο ήρεμοι, χαλαροί και συγκεντρωμένοι είμαστε, τόσο καλύτερα θα μπορούμε να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο.
Κάνουμε υπομονή. Η ανάκαμψη είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και συχνά περιλαμβάνει αναποδιές. Το σημαντικό είναι να παραμείνουμε θετικοί και να διατηρήσουμε την υποστήριξη για το αγαπημένο μας πρόσωπο.
Εκπαιδευόμαστε για το PTSD. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε για τα συμπτώματα, τις επιπτώσεις και τις επιλογές θεραπείας, τόσο καλύτερα εξοπλισμένοι θα είμαστε για να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο, να κατανοήσουμε τι περνάει και να κρατήσουμε τα πράγματα σε προοπτική.
Αποδεχόμαστε (και περιμένουμε) ανάμεικτα συναισθήματα. Καθώς περνάμε από το συναισθηματικό στρίψιμο, να είμαστε προετοιμασμένοι για έναν περίπλοκο συνδυασμό συναισθημάτων—μερικά από τα οποία δεν θα θέλουμε ποτέ να παραδεχτούμε. Απλώς να θυμόμαστε ότι το να έχουμε αρνητικά συναισθήματα προς το μέλος της οικογένειάς μας δεν σημαίνει ότι δεν το αγαπάμε.
Συμβουλή 2: Γίνε καλός ακροατής
Αν και δεν πρέπει να πιέζουμε ένα άτομο με PTSD να μιλήσει, αν επιλέξει να μοιραστεί, προσπαθούμε να ακούσουμε χωρίς προσδοκίες ή κρίσεις. Ξεκαθαρίζουμε ότι ενδιαφερόμαστε και ότι νοιαζόμαστε, αλλά ας μην ανησυχούμε για τη συμβουλή. Είναι η πράξη του να ακούς προσεκτικά που είναι χρήσιμη για το αγαπημένο σου πρόσωπο, όχι αυτό που λες.
Ένα άτομο με PTSD μπορεί να χρειαστεί να μιλήσει για το τραυματικό γεγονός ξανά και ξανά. Αυτό είναι μέρος της διαδικασίας θεραπείας, οπότε αποφεύγουμε τον πειρασμό να πούμε στο αγαπημένο μας πρόσωπο να σταματήσει να αναπαράγει το παρελθόν και να προχωρήσει. Αντίθετα, ας προσφερθούμε να μιλήσουμε όσες φορές χρειάζονται.
Μερικά από τα πράγματα που μας λέει ο αγαπημένος μας μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να τα ακούσουμε. Είναι εντάξει να μην αντέχεις αυτό που ακούς, αλλά είναι σημαντικό να σεβόμαστε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις τους. Αν φανούμε αποδοκιμαστικοί, τρομοκρατημένοι ή επικριτικοί, είναι απίθανο να μας ανοιχτούν ξανά.
Επικοινωνιακές παγίδες προς αποφυγή
Μην:
- Δώσουμε εύκολες απαντήσεις ή πούμε ευγενικά στον αγαπημένο μας ότι όλα θα πάνε καλά.
- Σταματήσουμε τον αγαπημένο μας να μιλήσει για τα συναισθήματα ή τους φόβους του.
- Προσφέρουμε αυτόκλητες συμβουλές ή πούμε στον αγαπημένο μας τι «πρέπει» να κάνει.
- Εναποθέσουμε όλα τα προβλήματα της σχέσης ή της οικογένειάς μας στο PTSD του αγαπημένου μας προσώπου.
- Ακυρώσουμε, ελαχιστοποιήσουμε ή αρνηθούμε την τραυματική εμπειρία του αγαπημένου μας προσώπου
- Δώσουμε τελεσίγραφα ή κάνουμε απειλές ή απαιτήσεις.
- Κάνουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να αισθάνεται αδύναμο επειδή δεν τα καταφέρνει τόσο καλά όσο οι άλλοι.
- Πούμε στον αγαπημένο μας ότι ήταν τυχερός που δεν ήταν χειρότερο.
- Αναλάβουμε τις δικές μας προσωπικές εμπειρίες ή συναισθήματα.
Συμβουλή 3: Ανοικοδομούμε την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια
Το τραύμα αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο βλέπει τον κόσμο, κάνοντάς τον να φαίνεται σαν ένα διαρκώς επικίνδυνο και τρομακτικό μέρος. Επίσης βλάπτει την ικανότητα των ανθρώπων να εμπιστεύονται τους άλλους και τον εαυτό τους. Εάν υπάρχει κάποιος τρόπος να ξαναχτίσουμε την αίσθηση ασφάλειας του αγαπημένου μας προσώπου, θα συμβάλει στην ανάρρωσή του.
Εκφράζουμε τη δέσμευσή μας στη σχέση. Ενημερώνουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο ότι είμαστε εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να αισθάνεται ότι τον αγαπούν και τον υποστηρίζουν.
Δημιουργούμε ρουτίνες. Η δομή και τα προβλέψιμα χρονοδιαγράμματα μπορούν να αποκαταστήσουν μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας σε άτομα με PTSD, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Η δημιουργία ρουτίνας θα μπορούσε να περιλαμβάνει το να ζητήσουμε από το αγαπημένο μας πρόσωπο να μας βοηθήσει με αγορές ή τις δουλειές του σπιτιού, για παράδειγμα, να διατηρούμε τακτικές ώρες για τα γεύματα ή απλά να «είμαστε εκεί» για το άτομο.
Ελαχιστοποιούμε το άγχος στο σπίτι. Προσπαθούμε να βεβαιωθούμε ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο έχει χώρο και χρόνο για ξεκούραση και χαλάρωση.
Μιλάμε για το μέλλον και κάνουμε σχέδια. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξουδετέρωση της κοινής αίσθησης μεταξύ των ατόμων με PTSD ότι το μέλλον τους είναι περιορισμένο.
Κρατάμε τις υποσχέσεις μας. Βοηθάμε να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη δείχνοντας ότι είμαστε αξιόπιστοι. Να είμαστε συνεπείς και να ακολουθούμε αυτό που λέμε ότι πρόκειται να κάνουμε.
Δίνουμε έμφαση στα δυνατά σημεία του αγαπημένου μας προσώπου. Λέμε στον αγαπημένο μας ότι πιστεύουμε ότι είναι ικανός να αναρρώσει και επισημαίνουμε όλες τις θετικές του ιδιότητες και επιτυχίες.
Αναζητάμε τρόπους να ενδυναμώσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο. Αντί να κάνουμε πράγματα για αυτούς που είναι ικανοί να κάνουν για τον εαυτό τους, είναι καλύτερο να χτίσουμε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους δίνοντάς τους περισσότερες επιλογές και έλεγχο.
Συμβουλή 4: Πρόβλεψη και διαχείριση των ερεθισμάτων
Ένα έναυσμα είναι οτιδήποτε — ένα πρόσωπο, μέρος, πράγμα ή κατάσταση — που θυμίζει στον αγαπημένο μας το τραύμα και προκαλεί ένα σύμπτωμα PTSD, όπως μια αναδρομή στο παρελθόν. Μερικές φορές, τα ερεθίσματα είναι προφανή. Για παράδειγμα, ένας βετεράνος του στρατού μπορεί να πυροδοτηθεί βλέποντας τους φίλους του στη μάχη ή από τους δυνατούς θορύβους που ακούγονται σαν πυροβολισμοί. Άλλοι μπορεί να χρειαστούν λίγο χρόνο για να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν, όπως για παράδειγμα να ακούσουν ένα τραγούδι που έπαιζε όταν συνέβη το τραυματικό συμβάν, έτσι τώρα αυτό το τραγούδι ή ακόμα και άλλα στο ίδιο μουσικό είδος αποτελούν έναυσμα. Ομοίως, οι σκανδαλισμοί δεν χρειάζεται να είναι εξωτερικοί. Τα εσωτερικά συναισθήματα και αισθήσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν συμπτώματα PTSD.
Συνήθη εξωτερικά ερεθίσματα PTSD
- Θέα, ήχοι ή μυρωδιές που σχετίζονται με το τραύμα.
- Άνθρωποι, τοποθεσίες ή πράγματα που θυμίζουν το τραύμα.
- Σημαντικές ημερομηνίες ή ώρες, όπως επέτειοι ή συγκεκριμένη ώρα της ημέρας.
- Φύση (ορισμένοι τύποι καιρού, εποχές κ.λπ.).
- Συζητήσεις ή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τραύματα ή αρνητικά γεγονότα.
- Καταστάσεις που αισθάνονται περιοριστικές (κολλημένοι στην κίνηση, στο ιατρείο, μέσα σε πλήθος).
- Σχέση, οικογένεια, σχολείο, δουλειά ή χρηματικές πιέσεις ή λογομαχίες.
- Κηδείες, νοσοκομεία ή ιατρική περίθαλψη.
- Κοινοί εσωτερικοί ερεθισμοί PTSD
- Σωματική δυσφορία, όπως πείνα, δίψα, κόπωση, ασθένεια και σεξουαλική απογοήτευση.
- Οποιαδήποτε σωματική αίσθηση που ανακαλεί το τραύμα, συμπεριλαμβανομένου του πόνου, παλιών πληγών και ουλών ή παρόμοιου τραυματισμού.
- Έντονα συναισθήματα, ιδιαίτερα αβοήθητο, ανεξέλεγκτο ή παγιδευμένο.
- Συναισθήματα προς τα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων μικτών συναισθημάτων αγάπης, ευαλωτότητας και αγανάκτησης.
Μιλάμε με το αγαπημένο μας πρόσωπο σχετικά με τους παράγοντες που προκαλούν PTSD
Ρωτάμε το αγαπημένο μας πρόσωπο για πράγματα που έχει κάνει στο παρελθόν για να ανταποκριθεί σε ένα έναυσμα που φαινόταν να βοήθησε (καθώς και για πράγματα που δεν βοήθησαν). Στη συνέχεια, δημιουργούμε ένα κοινό σχέδιο παιχνιδιού για το πώς θα ανταποκριθούμε στο μέλλον.
Αποφασίζουμε με το αγαπημένο μας πρόσωπο πώς θα αντιδράσουμε όταν έχει εφιάλτη, αναδρομή στο παρελθόν ή κρίση πανικού. Η ύπαρξη ενός σχεδίου θα κάνει την κατάσταση λιγότερο τρομακτική και για τους δύο μας. Θα είμαστε επίσης σε πολύ καλύτερη θέση για να βοηθήσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να ηρεμήσει.
Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD);
Πώς να βοηθήσουμε κάποιον που έχει αναδρομή στο παρελθόν ή κρίση πανικού
- Κατά τη διάρκεια μιας αναδρομής, οι άνθρωποι αισθάνονται συχνά μια αίσθηση αποσύνδεσης, σαν να έχουν αποσπαστεί από το σώμα τους. Οτιδήποτε μπορούμε να κάνουμε για να τον «γειώσουμε» θα μας βοηθήσει.
- Λέμε στον αγαπημένο μας ότι έχει μια αναδρομή στο παρελθόν και ότι, παρόλο που είναι αληθινό, το γεγονός στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει ξανά.
- Τους βοηθάμε να καταλάβουν που βρίσκονται τώρα (για παράδειγμα, ζητάμε τους να κοιτάξουν γύρω από το δωμάτιο και να περιγράψουν δυνατά αυτό που βλέπουν).
- Τους ενθαρρύνουμε να πάρουν βαθιές, αργές αναπνοές (ο υπεραερισμός θα αυξήσει τα συναισθήματα πανικού).
- Αποφεύγουμε τις ξαφνικές κινήσεις ή οτιδήποτε μπορεί να τους τρομάξει.
- Ρωτάμε πριν τους αγγίξουμε. Το να αγγίξουμε ή να βάλουμε τα χέρια μας γύρω από το άτομο μπορεί να το κάνει να αισθάνεται παγιδευμένο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αναταραχή ή ακόμη και βία.
Συμβουλή 5: Αντιμετωπίζουμε την αστάθεια και τον θυμό
Το PTSD μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες διαχείρισης συναισθημάτων και παρορμήσεων. Στο αγαπημένο μας πρόσωπο, αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως υπερβολική ευερεθιστότητα, κυκλοθυμία ή εκρήξεις οργής.
Τα άτομα που πάσχουν από PTSD ζουν σε μια συνεχή κατάσταση σωματικού και συναισθηματικού στρες. Δεδομένου ότι συνήθως έχουν πρόβλημα με τον ύπνο, σημαίνει ότι είναι συνεχώς εξουθενωμένοι, σε αιχμηρά και σωματικά κουρασμένοι – αυξάνοντας την πιθανότητα να αντιδράσουν υπερβολικά στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες.
Για πολλά άτομα με PTSD, ο θυμός μπορεί επίσης να είναι μια κάλυψη για άλλα συναισθήματα όπως θλίψη, ανικανότητα ή ενοχή. Ο θυμός τους κάνει να νιώθουν δυνατοί, αντί να είναι αδύναμοι και ευάλωτοι. Άλλοι προσπαθούν να καταπνίξουν το θυμό τους μέχρι να ξεσπάσει εκεί που δεν το περιμένεις.
Προσέχουμε για σημάδια ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο είναι θυμωμένο, όπως σφίξιμο του σαγονιού ή των γροθιών, μιλώντας πιο δυνατά ή ταραγμένος. Λαμβάνουμε μέτρα για να εκτονώσουμε την κατάσταση μόλις δούμε τα αρχικά προειδοποιητικά σημάδια.
Προσπαθούμε να παραμείνουμε ήρεμοι. Κατά τη διάρκεια μιας συναισθηματικής έκρηξης, προσπαθούμε να παραμείνουμε ήρεμοι. Αυτό θα ενημερώσει το αγαπημένο μας πρόσωπο ότι είμαστε «ασφαλείς» και θα αποτρέψει την κλιμάκωση της κατάστασης.
Δίνουμε χώρο στο άτομο. Αποφεύγουμε να συνωστιστούμε ή να αρπάξουμε το άτομο. Αυτό μπορεί να κάνει ένα τραυματισμένο άτομο να αισθάνεται ότι απειλείται.
Ρωτάμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε. Για παράδειγμα: «Τι μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω αυτή τη στιγμή;» Μπορούμε επίσης να προτείνουμε ένα τάιμ άουτ ή αλλαγή σκηνικού.
Βάζουμε την ασφάλεια πρώτα. Εάν το άτομο αναστατωθεί περισσότερο παρά τις προσπάθειές μας να το ηρεμήσουμε, φεύγουμε από το σπίτι ή κλεινόμαστε σε ένα δωμάτιο. Καλούμε την αστυνομία εάν φοβόμαστε ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο μπορεί να βλάψει τον εαυτό του ή άλλους.
Βοηθάμε τον αγαπημένο μας να διαχειριστεί τον θυμό του. Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό, υγιές συναίσθημα, αλλά όταν ο χρόνιος, εκρηκτικός θυμός ξεφεύγει από τον έλεγχο, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στις σχέσεις, την υγεία και την ψυχική κατάσταση ενός ατόμου. Το αγαπημένο μας πρόσωπο μπορεί να ελέγξει τον θυμό εξερευνώντας τα βασικά ζητήματα και μαθαίνοντας πιο υγιείς τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων του.
Συμβουλή 6: Θεραπεία υποστήριξης
Παρά τη σημασία της αγάπης και της υποστήριξής μας, δεν είναι πάντα αρκετή. Πολλοί άνθρωποι που έχουν τραυματιστεί χρειάζονται επαγγελματική θεραπεία PTSD. Αλλά η ανάδειξη του μπορεί να πληγώσει. Ας σκεφτούμε πώς θα νιώθαμε αν κάποιος πρότεινε ότι χρειαζόμαστε θεραπεία.
Περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή για να θέσουμε τις ανησυχίες μας. Μην το αναφέρουμε όταν μαλώνουμε ή εν μέσω κρίσης. Επίσης, να είμαστε προσεκτικοί με τη γλώσσα μας. Αποφεύγουμε οτιδήποτε υπονοεί ότι το αγαπημένο μας πρόσωπο είναι «τρελό». Πλαισιώνουμε με θετικό, πρακτικό πρίσμα: η θεραπεία είναι ένας τρόπος εκμάθησης νέων δεξιοτήτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση μιας μεγάλης ποικιλίας προκλήσεων που σχετίζονται με το PTSD.
Δίνουμε έμφαση στα οφέλη. Για παράδειγμα, η θεραπεία μπορεί να τους βοηθήσει να γίνουν πιο ανεξάρτητοι και να έχουν τον έλεγχο. Ή μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους και της αποφυγής που τους εμποδίζει να κάνουν τα πράγματα που θέλουν να κάνουν.
Επικεντρωνόμαστε σε συγκεκριμένα προβλήματα. Εάν το αγαπημένο μας πρόσωπο κλείνεται όταν μιλάμε για PTSD ή παροχή συμβουλών, μπορούμε να εστιάσουμε στο πώς η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει σε συγκεκριμένα θέματα όπως η διαχείριση του θυμού, το άγχος ή τα προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης.
Ας αναγνωρίσουμε τις ενοχλήσεις και τους περιορισμούς της θεραπείας. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε: «Ξέρω ότι η θεραπεία δεν είναι μια γρήγορη ή μαγική θεραπεία και μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να βρεθεί ο κατάλληλος θεραπευτής. Αλλά ακόμα κι αν βοηθήσει λίγο, θα αξίζει τον κόπο».
Ζητάμε βοήθεια από άτομα που σέβεται και εμπιστεύεται το αγαπημένο μας πρόσωπο. Το άτομο με PTSD μπορεί να είναι πιο ανοιχτό στη συμβουλευτική εάν η ιδέα προέρχεται από κάποιον άλλο. Προτείνουμε στο άτομο να δει έναν γιατρό ή να μιλήσει με έναν συγκεκριμένο φίλο, δάσκαλο, προπονητή ή θρησκευτικό ηγέτη, για παράδειγμα.
Ενθαρρύνουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο να συμμετάσχει σε μια ομάδα υποστήριξης. Η ενασχόληση με άλλους που έχουν περάσει παρόμοιες τραυματικές εμπειρίες μπορεί να βοηθήσει ορισμένα άτομα με PTSD να αισθάνονται λιγότερο κατεστραμμένα και μόνο.
Συμβουλή 7: Φροντίζουμε τον εαυτό μας
Το να αφήνουμε τη διαταραχή του μέλους της οικογένειάς μας να κυριαρχεί στη ζωή μας ενώ αγνοούμε τις δικές μας ανάγκες είναι μια σίγουρη συνταγή εξουθένωσης και μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε δευτερογενή τραυματισμό. Μπορούμε να αναπτύξουμε τα δικά μας συμπτώματα τραύματος ακούγοντας ιστορίες τραύματος ή εκτεθούμε σε ενοχλητικά συμπτώματα όπως αναδρομές στο παρελθόν. Όσο πιο εξαντλημένοι και καταβεβλημένοι αισθανόμαστε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να τραυματιστούμε.
Για να έχουμε τη δύναμη να είμαστε εκεί για το αγαπημένο μας πρόσωπο σε βάθος χρόνου και να μειώσουμε τον κίνδυνο δευτερογενούς τραυματισμού, πρέπει να φροντίσουμε και να νοιαστούμε για τον εαυτό μας.
Φροντίζουμε τις σωματικές μας ανάγκες: κοιμάστε αρκετά, ασκούμαστε τακτικά, τρώμε σωστά και φροντίζουμε για τυχόν ιατρικά προβλήματα.
Καλλιεργούμε το δικό μας σύστημα υποστήριξης. Βασιζόμαστε και σε άλλα μέλη της οικογένειας, έμπιστους φίλους, τον δικό μας θεραπευτή ή ομάδα υποστήριξης ή την θρησκευτική μας κοινότητα. Το να μιλάμε για τα συναισθήματά μας και για το τι περνάμε μπορεί να είναι πολύ μεγάλη λύτρωση.
Βρίσκουμε χρόνο για τη δική μας ζωή. Δεν εγκαταλείπουμε φίλους, χόμπι ή δραστηριότητες που μας κάνουν χαρούμενους. Είναι σημαντικό να έχουμε πράγματα στη ζωή μας που ανυπομονούμε.
Διαδίδουμε την ευθύνη. Ζητάμε βοήθεια από άλλα μέλη της οικογένειας και φίλους, ώστε να κάνουμε ένα διάλειμμα. Μπορεί επίσης να θέλουμε να αναζητήσουμε υπηρεσίες ανάπαυλας στην κοινότητά μας.
Θέτουμε όρια. Να είμαστε ρεαλιστές για το τι μπορούμε να δώσουμε. Ας γνωρίσουμε τα όριά μας, τα κοινοποιούμε στο μέλος της οικογένειάς μας και σε άλλους εμπλεκόμενους και εμμένουμε σε αυτά.
Μετάφραση και Επιμέλεια: Παπαδοπούλου Νατάσσα, Ψυχολόγος – Εκπαιδευόμενη στο τετραετές πρόγραμμα Συστημικής Ψυχοθεραπείας