Αυτo-επίκριση: Αντιμέτωποι με τις εσωτερικές φωνές που επικρίνουν
Δημοσίευση από Νατάσσα Παπδοπούλου – Ψυχολόγος
Η αυτο-επίκριση ορίζεται ως η τάση για αρνητική αξιολόγηση του εαυτού που οδηγεί σε αισθήματα αναξιότητας, αποτυχίας και ενοχής όταν οι προσδοκίες δεν ικανοποιούνται.
Το να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δώσουμε στον εαυτό μας αυτό που χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή, είναι μια μορφή αυτή η φροντίδα και ένας τρόπος να κρατήσουμε τα πράγματα σε ισορροπία. Σίγουρα, το να μας κατηγορήσουμε είναι πολύ εύκολο και ίσως πλέον να αποτελεί μια αυτοματοποιημένη αντίδραση. Σε βάθος, όμως, η συμπόνια και η παύση, ώστε να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει, θα αποδώσει καρπούς και θα σπάσει τον φαύλο κύκλο των αρνητικών σκέψεων.
Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες καταστάσεις, οι οποίες εκκινούν και διαφορετικές εσωτερικές λειτουργίες. Μία από αυτές είναι και η αυτοκριτική. Δεν έχει σημασία σε ποιο στρώμα βρίσκεται κάποιος ή πόσο κοινωνικός είναι. Ακόμα και αυτοί που είναι οι περισσότεροι συσκευές, αντιμετωπίζουν έστω και μία φορά στη ζωή τους τον χειρότερο επικριτή, τον εαυτό τους.
Τρόποι για να διαχειριστούμε την αυτοεπίκριση
Υπάρχει, λοιπόν, μια εσωτερική αρνητική φωνή, η οποία, αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, μπορεί να καταβάλλει το άτομο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του. Ποιοι θα ήταν, ωστόσο, κάποιοι τρόποι, ώστε να την περιορίσουμε ή να την εξαλείψουμε εντελώς;
Αρχικά, το να δώσουμε ένα όνομα σε αυτή τη φωνή, ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι οι σκέψεις μας και εμείς οι ίδιοι είμαστε κάτι ξεχωριστό . Αν μάθουμε να γινόμαστε ένα με τις σκέψεις και να τις δεχόμαστε άκριτα, τότε και βέβαια θα μας επηρεάζουν κάθε στιγμή και σε κάθε συμβάν. Τι θα γίνει, όμως, αν ακούσουμε αυτή τη φωνή απαντήσουμε «Σε ευχαριστώ πολύ, ___, θα το επεξεργαστώ.»;
Η δημιουργία μιας υγιούς απόστασης ανάμεσα στον εαυτό και τις σκέψεις, θα καταφέρει να διώξει μακριά κάθε επικριτική σκέψη του τύπου «Δεν αξίζει αρκετά» . Ένα νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις, αν δώσεις τον απαραίτητο χρόνο στον εαυτό σου, για να τις δεις.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν νιώθουμε ότι δεν έχουμε την υπομονή ή τον χρόνο που θα έπρεπε, ώστε να επεξεργαστούμε αυτό τον κατακλυσμό των αρνητικών σκέψεων που συνδέονται με την αυτοεπίκριση και την χαμηλή αυτοεκτίμηση ;
Ο διαλογισμός είναι μια απάντηση. Πολλοί άνθρωποι, σε blog και ειδικούς ψυχικής υγείας, έχουν εξομολογηθεί ότι αυτή η πρακτική τους άλλαξε τη ζωή, μιας και έμαθαν να είναι υπομονετικοί, ευγενικοί με τον εαυτό τους και να του δίνουν το χρόνο που χρειάζεται, ώστε να αναρρώνει και να επεξεργάζεται τις αρνητικές σκέψεις. Όπως, μάλιστα, τόνισαν, βοήθησε στο να πάρουν το «αγαπημένο» αρνητικό σενάριο του εγκεφάλου τους και να το γράψουν όπως θέλουν.
Μια άλλη απάντηση είναι το ημερολόγιο . Όταν ήσασταν παιδιά είχατε και εσείς το δικό σας; Με καταγεγραμμένη και την παραμικρή λεπτομέρεια της κάθε σας μέρας; Ξέρετε, με αυτά τα τόσο σημαντικά θέματα του πόσα παγωτά φάγατε σε ένα καλοκαίρι, την καθημερινότητα στο σχολείο, στο σπίτι, στην πλατεία. Όχι? Ε, λοιπόν, έφτασε η ώρα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι το να κρατάς ημερολόγιο σε κάνει να έχεις μεγαλύτερο έλεγχο των σκέψεων σου. Κάποιες, έχουμε την εντύπωση πως μπορούμε να ελέγξουμε το μυαλό μας και κάθε σκέψη αλλά αυτό δεν είναι εφικτό, ιδίως όταν επηρεαζόμαστε από τις αρνητικές. Φυσικά, λειτουργεί και σαν «κάθαρση» της ψυχής, μιας και μπορεί να πεις τα πάντα σε ένα απείρως ασφαλές πλαίσιο, αφού κανείς δεν θα δει ποτέ. Μπορεί να ακούγεται κάπως καλύτερα, αλλά η αυτό φροντίδα χρειάζεται χρόνο και συνέπεια…
Ένας άλλος τρόπος να καταλάβουμε ότι έχουμε οδηγηθεί στην έλλειψη αυτοεκτίμησης , στην υποτίμηση του εαυτού μας, στην αυτοεπίκριση και στις αρνητικές μας σκέψεις είναι η εξής: όταν συμβαίνει κάτι αρνητικό σε έναν φίλο μας και ο ίδιος αυτό – μαστιγώνεται, συνήθως είμαστε πολύ υποστηρικτικοί και προσπαθούμε να του τονίσουμε πόσο μεγάλη σημασία έχει να δείξει συμπόνια στον εαυτό του .
Γιατί, όμως, δεν κάνουμε το ίδιο και με τον δικό μας εαυτό σε μια παρόμοια κατάσταση;
Το να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δώσουμε στον εαυτό μας αυτό που χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή, είναι μια μορφή αυτή η φροντίδα και ένας τρόπος να κρατήσουμε τα πράγματα σε ισορροπία. Σίγουρα, το να μας κατηγορήσουμε είναι πολύ εύκολο και ίσως πλέον να αποτελεί μια αυτοματοποιημένη αντίδραση. Σε βάθος χρόνου, όμως, η συμπόνια και η παύση, ώστε να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει, θα αποδώσει καρπούς και θα σπάσει τον φαύλο κύκλο των αρνητικών σκέψεων.
Κάποιες φορές, όμως, οι όμορφες σκέψεις και το ημερολόγιο δεν αρκούν. Πότε συμβαίνει αυτό; Όταν τα σημάδια επιμένουν στον χρόνο. Αν οι αρνητικές σκέψεις, οδηγούν πλέον σε άγχος, κόπωση, απώλεια διάθεσης ή/και κατάθλιψη, είναι πολύ σημαντικό να βρείτε έναν θεραπευτή .
Για να μιλήσετε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος είναι αμερόληπτος και τα βλέπει όλα από μια άλλη, πιο αντικειμενική και ξεκάθαρη οπτική σίγουρα θα βοηθήσει. Πρόκειται για καλύτερη συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη, κάτι που το φιλικό και οικογενειακό υποστηρικτικό δίκτυο δεν μπορεί να προσφέρει σε αυτή τη φάση.
Είναι απολύτως κατανοητό πως το να ξεκινάμε κάτι που δεν μας βγαίνει φυσικά είναι σίγουρα δύσκολο στην αρχή, είτε πρόκειται για ημερολόγιο είτε για θεραπευτική υποστήριξη. Ωστόσο, τα όσα θα αποφέρουν μελλοντικά για την αυτό εκτίμηση και την υγεία, ψυχική και σωματική, αξίζουν και την παραμικρή προσπάθεια.
Απόδοση και ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά
Νατάσσα Παπαδοπούλου- Ψυχολόγος
πηγή ανάκτησης της βασικής εικόνας: https://www.mind-mastery.com/article/439/The-Misguided-Purpose-of-Self-Criticism
ανάγνωσης: ttps://www.healthline.com/health/mental-health/negative-self-talk?fbclid=IwAR3RXbeoF-yAyAuAMxcN1iR0U4KWqqrDQ98_b6zYwJFP6Vs5ntks4j5Phelfe
για περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τη σημασία της αυτοεπίκρισης δείτε στο https://www.sciencedirect.com/topics/psychology/self-criticism#:~:text=Self%2Dcriticism%20is%20defined%20as,to%20the%20development %20of%20κατάθλιψη.
διαβάστε επίσης για την σημασία της αυτοεκτίμησης : https://synixiseis.gr/2022/07/06/v-satir-%ce%b5%ce%af%ce%bc%ce%b1%ce%b9-%ce%b5%ce%b3%cf%8e/