Κοινωνιολογία του «ανδρισµού» στο σχολείο
Γιάννης Πεχτελίδης
Κοινωνιολογία του «ανδρισµού» στο σχολείο∗
Η µελέτη του «ανδρισµού» αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των σπουδών του
φύλου. Στην πραγµατικότητα το ερευνητικό ενδιαφέρον προέκυψε στη βάση ενός
προβληµατισµού αναφορικά µε την τάση να µελετώνται σχεδόν αποκλειστικά οι
γυναίκες, και γενικότερα να συνδέεται συνειδητά ή ασυνείδητα το φύλο µε τις
γυναίκες. Το πρώτο πρόβληµα που δηµιουργεί η σύνδεση αυτή είναι η αναπαραγωγή
ενός έµφυλου δυϊσµού. Είναι σαν να παραδεχόµαστε ότι το φύλο είναι µία διπολική
κατηγορία ή, για να το διατυπώσω διαφορετικά, είναι σαν να θεωρούµε ότι το φύλο
αποτελείται από δύο αµετάβλητες οντότητες τοποθετηµένες σε µια ιεραρχική σχέση
µεταξύ τους. Σ’ αυτή τη σχέση το «γυναικείο» φύλο τείνει να θεωρείται εξ αρχής και
εξ ορισµού ως υποτελές και οι γυναίκες να θυµατοποιούνται. Το δεύτερο πρόβληµα
σχετίζεται µε το γεγονός ότι δεν µελετώνται οι σχέσεις εξουσίας στο πλαίσιο του
«ανδρισµού», ο οποίος συχνά θεωρείται ως ενιαία κατηγορία που ορίζει την
«κανονικότητα». Κατά συνέπεια, υποτελείς ή διαφορετικές µορφές ανδρισµού
µένουν στο περιθώριο και δεν συζητιούνται θεωρητικά οι συνέπειες της υποτέλειάς
τους.
Η µελέτη του ανδρισµού φέρνει στην επιφάνεια τους ποικίλους τρόπους µε
τους οποίους τα αγόρια κατασκευάζουν τον ανδρισµό τους στο σχετικά ρευστό
πλαίσιο των σχέσεων του φύλου, της σεξουαλικότητας της εθνότητας, της ηλικίας,
και της τάξης. Συγκεκριµένα, αυτό που εξετάζεται είναι η ενεργητική εµπλοκή των
αγοριών στη διαµόρφωση των έµφυλων σχέσεων αλλά και της ταυτότητάς τους.
Κατά τον Bob Connell1, ο ανδρισµός συνιστά έναν «τόπο» στις έµφυλες σχέσεις
και τις κοινωνικές πρακτικές όπου άνδρες και γυναίκες εµπλέκονται και
αλληλεπιδρούν. Ο ανδρισµός περιλαµβάνει τα αποτελέσµατα αυτών των πρακτικών
πάνω στις σωµατικές εµπειρίες, στην προσωπικότητα και στον πολιτισµό των
εµπλεκόµενων υποκειµένων. Σύµφωνα πάντα µε τον ίδιο, οι έννοιες
«ανδροκεντρικό», «ανδρικό» και «ανδρισµός» αποτελούν ιδιαίτερα συµπυκνωµένα
και ασυνεχή τοπία στις έµφυλες σχέσεις.
Διαβάστε τη συνέχεια του εξαιρετικά ενδιαφέροντος άρθρου στο συνημένο pdf