Όλες οι αλλαγές εμπεριέχουν την απώλεια όπως και όλες οι απώλειες απαιτούν την αλλαγή (Neimeyer R.)
Έτσι ζούμε, πάντα αποχαιρετώντας (Rilke, R. M.)
Η διεργασία του πένθους αφορά το πως βιώνει και διαχειρίζεται κάθε ένα άτομο οποιαδήποτε απώλεια έρχεται στη ζωή του. Στη συνέχεια καλείται να τη νοηματοδοτήσει και να την εμπεριέξει στη ζωή του.
Το εύρος της απώλειας μπορεί να κυμαίνεται από τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου και τον χωρισμό μεταξύ ανθρώπων (πχ διαζύγιο, διάσταση), μέχρι και τη διαχείριση μιας ασθένειας. Παράλληλα, σε ένα συμβολικό επίπεδο, καθένας και καθεμιά μας καλείται να διαχειριστεί απώλειες όπως εκείνη μιας δουλειάς ή ενός οικονομικού status, ενός υποστηρικτικού δικτύου, αλλά και δυνητικά οποιωνδήποτε αλλαγών στον τρόπο διαβίωσης (πχ μια μετακόμιση ή ο αποχωρισμός ενός μέλους της οικογένειας για σπουδές -η άδεια φωλιά-).
Υπό αυτό το πρίσμα, το πένθος που προκύπτει από μια απώλεια αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση και απάντηση σε αυτή. Καθεμία και καθένας μας έχει τον δικό της/του μοναδικό τρόπο να διαχειρίζεται τις απώλειες και το πένθος που μπορεί να απορρέει από αυτές. Σε ένα αρχικό επίπεδο μπορεί να νιώσουμε θλίψη, στενοχώρια και ψυχική δυσφορία σε συνδυασμό με σωματικές εκδηλώσεις όπως ταχυπαλμία, κόπωση, σωματικός πόνος.
Σε κοινωνικό επίπεδο, η απώλεια και το πένθος έχουν συνδεθεί κατά βάση με όρους ταμπού, σαν κάτι που “θα περάσει” και “ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός” και “μην στενοχωριέσαι”.
Με αυτό τον τρόπο, δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε ανοιχτά και ελεύθερα για όλο αυτό που βιώνουμε και ότι φέρνει μαζί, επειδή μπορεί να ενισχύει τον πόνο μας ή των οικείων μας, ειδικά μετά την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.
Η απώλεια της σχέσης με έναν δικό μας άνθρωπο διαταράσσει την αίσθηση οργάνωσης του εαυτού μας (Νeimeyer, 2006). Είναι σαν να καλούμαστε να “ξαναμάθουμε τον κόσμο”, όπως έχει περιγράψει τη διεργασία του πένθους ο Thomas Attig (1996).
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αναζητούμε χώρους μέσα στους οποίους να νιώθουμε ότι μπορούμε να μοιραζόμαστε αυτά τα συναισθήματα και τις εμπειρίες μας.
Μια θεραπευτική συνεδρία μπορεί να αποτελέσει τον χώρο φιλοξενίας των βιωμάτων και των εμπειριών εκείνων που συνοδεύονται από το πένθος. Η θεραπεία δημιουργεί χώρο και ενθαρρύνει τον αναστοχασμό και τον διάλογο που αφορά στο βίωμα της απώλειας, σε αντιδιαστολή με την αποσιώπηση που επιβάλλουν έμμεσα τα υπόλοιπα κοινωνικά συστήματα με τους γρήγορους ρυθμούς που επιτάσσουν.